Warwick Üniversitesi’nden Simon Townsend’in öncülük ettiği milletlerarası bir araştırma grubu, lisanın kilit değerdeki bilişsel yapı taşlarından birinin ne vakit evrimleşmiş olabileceğini gösteren kıymetli bir ilerleme kaydetti.
Independent Türkçe‘nin aktardığına nazaran, lisanın temelini oluşturan bağlıca bilişsel yeteneklerden biri, cümledeki sözcükler ortasındaki bağları anlayabilme marifeti. Bunlar “bitişik bağıntı” ismiyle bilinen yan yana sözcükler ya da “bitişik olmayan bağıntı” olarak bilinen birbirinden uzak sözcükler olabiliyor. Örneğin “Köpek sokağın başında havladı” cümlesinde köpekle havlamak hareketi ortasına bir kelam öbeği girmiş olsa bile beynin ortalarındaki alakayı işlemesi sayesinde havlayanın köpek olduğunu kavrayabiliyoruz.
Hakemli bilim dergisi Science Advances’te yayımlanan makalenin başyazarı ve Zürich Üniversitesi’nde çalışmayı yürüten Dr. Stuart Watson şunları kaydetti:
“Çoğu hayvan kendi doğal bağlantı sistemlerinde bitişik olmayan bağıntıları üretemez lakin biz tekrar de bunları anlayıp anlayamayacaklarını öğrenmek istedik.”
Çalışmada yeni bir deneysel yaklaşım kullanan araştırma takımı, sözcükler yerine anlamsız tını dizilerinden oluşan “yapay dilbilgileri” oluşturarak deneklerin sesler ortasındaki ilgileri manaya kabiliyetlerini sınadı.
Bu yaklaşım ortak bir lisan paylaşmasalar bile üç farklı primat tipinin bitişik olmayan bağıntıları tanıma kabiliyetini kıyaslama imkanı verdi. Deneyler ipek maymunu, şempanze ve beşerler üzerinde gerçekleştirildi.
Deneyin sonucunda araştırmacılar üç çeşidin de hem bitişik hem de bitişik olmayan ses öğeleri ortasındaki bağlantıları manaya yetisine sahip olduğunu gördü. Bilim beşerlerine nazaran bu, bitişik olmayan bağıntıları anlamanın primat ailesinin genel bir özelliği olduğunu gösteriyor.
Townsend bu bulgunun kıymetli sonuçları olduğunu söyleyerek, şu tabirleri kullandı:
“Bugular lisanın bu değerli özelliğinin primat atalarımızda esasen var olduğuna işaret ediyor ve lisanın evrimleşme tarihini en az 30-40 milyon yıl geriye çekiyor.”
