Goril Koko 2 bin kelimeyi anlayabiliyor, ama fizyolojik yapısı uygun olmadığı için kendini sözel olarak tabir edemese de işaret lisanıyla meramını anlatabiliyor. Yani bu 40 yaşındaki dişi goril kendi goril lisanı, İngilizce ve işaret lisanıyla toplam 3 lisan biliyor.
Afrika gri papağanı Alex de 2007 yılındaki vefatına kadar 150 kelimeyi eksiksiz söyleyebiliyor, farklı renk ve biçimleri kullanarak yeni manalar üretebiliyordu.
Elbette bir insanın yunusların lisanını öğrenmesi, bir yunusun işaret lisanını öğrenmesinden çok daha kolay olabilir. Münasebetiyle hayvanlara insan bağlantı sistemlerini öğretmek yerine insanlara hayvan lisanını deşifre etmeyi öğretmek daha gerçek olmaz mı?
Bu noktada bilim insanları yunus, fil, goril, köpek üzere hayvanların lisanlarını öğrenmeye çabalıyorlar. Hatta araştırmacılardan birisi çayır köpeklerinin lisanını çözmeye çok yaklaştı bile. Lakin aşması gereken çok kıymetli bir pürüz var: Hayvanların kendilerine ilişkin lisanları olmadığı fikri.
ÇAYIR KÖPEKLERİNİN DİLİ
Kuzey Arizona Üniversitesi’nden biyolog Constantine Sclobodchikoff, Amerika’nın farklı bölgelerindeki çayır köpeklerini inceleyen bir bilim insanı ve son 30 yılda yaptığı çalışmalar bir kemirgen çeşidi olan çayır köpeklerinin bağlantısı hakkında heyecan verici bilgiler içeriyor.
Örneğin yırtıcı bir düşman gördüklerinde çayır köpekleri birbirini yüksek şiddetli sesler çıkararak uyarırlar. Eğitimsiz bir kulak için çabucak hepsi tıpkı olan bu sesler gerçekte farklı manalar yüklüdürler.
Araştırmada çayır köpeklerinin yırtıcı yaklaştığında çıkardığı sesler kaydedildi ve yırtıcı olmadığı vakitlerde hoparlörden dinletildi. Çayır köpeklerinin bu sesi duyduklarında kaçıp saklandıkları görüldü. Böylelikle bu seslerin özel iletiler içerdiği anlaşıldı.
Buraya kadar her şey alışılmış, sıradan ikazlar üzere görünebilir fakat işler bu noktadan sonra başlıyor. Araştırmacılar çayır köpeklerinin farklı yırtıcı cinsleri için farklı davetler ürettiklerini keşfetti. Sözgelimi çakal, insan ve evcil köpekler için ikazlar farklı oluyor. Hatta cinslerinin yanında renk, boyut ve form bilgisi vermeyi de ihmal etmiyorlar. Yani, kilolu, uzun ve beyaz gömlek giyen bir beşerle zayıf, kısa ve yeşil gömlek giyen bir insanı ayırt edebiliyorlar.
İşin en farklı tarafı ise daha evvel hiç görmedikleri orijinal bir obje için bile, örneğin siyah, oval bir karton için birbirinden habersiz tıpkı çağrıyı üretebiliyorlar. Böylelikle kendi ortalarında halini, rengini ve boyutunu iletebiliyorlar.
Ve tıpkı beşerler üzere farklı kabilelerden gelen çayır köpekleri birbirinin lisanını anlamıyorlar. Sözgelimi Meksika çayır köpekleri ve Gunnison çayır köpekleri birbirinin ürettiği davetleri cevapsız bırakıyorlar.
Çayır köpeklerinin irtibatı yırtıcı görmeleri ve birbirini uyarmaları üzerine kurulu üzere görünse de günlük hayatta çok hoş muhabbet de edebiliyorlar. Kendi ortalarında farklı sesler çıkarıyorlar lakin bu seslerin sonunda rastgele bir hareket gözlenmiyor. Bazen bütün gün çene çalıyorlar. Maalesef toplumsal hayatlarındaki bu tatlı sohbetlerini anlayabilecek sistemleri şimdi geliştiremedik.
YUNUS DİLİ
Eğer çayır köpekleri üzere kemirgenlerin bile kendilerine mahsus bir lisanı olması size enteresan geliyorsa bir de öteki gelişmiş canlılara göz atın.
Fillerin ölen arkadaşlarının akabinde cenaze düzenledikleri ve kaçak avlanan insanların köylerine akın düzenledikleri biliniyor. Şempanzeler uzun süren savaşlar yapıyorlar. Bu tip karmaşık davranışlar elbette karmaşık bağlantı sistemlerini gerektirir. Mesela kurtların nasıl olup da büyük atakları düzenlediğini ve koordine ettiğini hiç merak etmiş miydiniz?
Yunusları ele alalım, son yapılan araştırmalarda öbür yunuslarla bağlantılarında kolay şeyleri kullandıkları ve “kültürleri” oldukları görüldü. Islık ve şaklama üzere eslerle birbirleriyle konuşuyorlar. Tüm bunlar anlamsız değil üzere görünüyor, pekala biz ne dediklerini ne vakit anlayacağız?
Aslına bakılırsa araştırmacılar yarım yüzyıldan beri hayvan-insan irtibatının iki taraflı olması için çok uğraşıyorlar lakin kat edilecek daha çok yol var.
Yunuslarla olan serüvenimizde araştırmacılar en büyük pürüzlerden birisinin irtibat ünitelerini bilmeyişimiz olduğunu savunuyorlar. İnsanların irtibat ünitesi olan ses üniteleri lisanın yapısını oluştururken yunuslarda şakırtıların mı ıslıkların mı bağlantısı sağladığı bilinmiyor. Dahası bunların kombinasyonları hakkında öğrenmemiz gereken çok şey var.
Yunusların ıslıkları birbirinin ismini söylerken kullandığı biliniyor lakin şaklamaları ve beden lisanları hala çözülememiş bir gizem. Natürel ki yunusların tahlil gerektirecek bir lisanları olmadığını söyleyenlerin sayısı da hayli fazla.
Araştırmacılar yunusların bizim anladığımız manada söz, cümle ve gramer yapısına sahip olmadığını, hasebiyle yunus lisanını çözmeyi Mısır hiyeroglifi okumaya yahut yeni bir lisan öğrenmeye benzetmenin mantıksız olduğunu söylüyorlar. Bağlantı ve lisan ortasında bir ayırım olup olmadığını fakat vakit söyleyecek.
Kaynak: Herkese Bilim Teknoloji
