Büyük ihtimalle en az bir defa ucundan kıyısından küflenmiş bir ekmek gördünüz ve küflenmiş kısmı kesip kalanını yemeyi düşündünüz. Pekala bu fikir hakikaten mantıklı mı, yoksa değil mi?
Öncelikle küflerin mantarlarla biyolojik olarak birebir ailede bulunduklarını söyleyelim.
Zaten mikroskop altında ekmeğin üzerindeki küfü incelediğinizde, sapları ve sporlarıyla mantarlara benzediğini de görebilirsiniz.
Küf sporları, yapıları gereği ekmeğin üzerinde değişik renkler oluştururlar.
O meşhur mavi-yeşilimsi rengin nedeni de tam olarak budur.
Küf denildiğinde biyoloji ile biraz ilginiz varsa aklınıza çabucak penisilin gelecektir.
Nitekim epey kıymetli bir ilaç olan penisilin, küflerden elde ediliyor. Bu da küflerin o kadar da ziyanlı olmayabileceği algısını oluşturuyor. Ancak şunu belirtmek gerek, küflerin yüz binlerce farklı çeşidi var ve kimileri sahiden ölümcül derecede ziyanlı.
Gelelim ekmeğin üzerinde oluşan küf çeşidine.
Nefes alma zahmetleri ve alerjik tesirler yaratabilecek olan küfler insanları ve öbür hayvanları hasta edecek mikotoksinler üretirler. Bu mikotoksinlerin en ünlülerinden biri olan aflatoksin de; ekmeğin, pirincin, tahılların ve kabuklu yemiş eserlerinin içinde yahut üzerinde oluşur.
Etkisini çabucak göstermeyen aflatoksin, vakitle bedenin bağışıklık sistemini çökerterek, iç organlar ve bilhassa de karaciğerde tahribata yol açar.
Peki küfün oluştuğu kısmı kesip kalanını yemek mantıklı bir tahlil mü?
Maalesef hayır. Gerçekten küfler, sapları yardımıyla köklerini ekmeğin en iç kısımlarına kadar ulaştırabilir. Sıhhati önemli derecede etkileyebilecek olan mikotoksinlerin oluştuğu yerlerin de kökler olduğunu düşününce, ekmeği kesip yemenin bile epeyce tehlikeli olduğunu söyleyebiliriz. Sonuçta kök kısımları gözle görülemiyor, münasebetiyle ne kadarlık bir alana yayıldığını anlamanız imkansız.
Dolayısıyla yalnızca küflü kısmı kesip gerisini mideye indiriyorsanız, buz dağının görünmeyen kısmını tüketiyorsunuz demektir.
Ki uzmanlara nazaran küflerin oluşturduğu mikotoksinler vakitle bedenin bağışıklık sistemini çökertiyor, iç organlarda ve karaciğerde tahribata yol açıyor, ödem oluşmasına ve kusma ya da karın ağrısı üzere durumlara neden oluyor, hatta kalp ve böbreklerde yağlanma yahut kanser üzere önemli hastalıklara da davet çıkarıyor. Bunun dışında komaya girebilir, hatta direkt ölebilirsiniz bile. Durum önemli anlayacağınız.
Aynı halde salça ve peynirde oluşan küflerde de küflü kısmı kesip atmak tahlil değil.
Dediğimiz üzere küfler, hastalık yapan mikotoksinlerini kökleriyle daha alt katmanlara kadar yayıyor. Bilhassa salça ve ekmeğin yumuşak yapıda olması da işlerini kolaylaştırıyor, yumuşak peynirlerde de tıpkı risk mevcut. Ama peynir sertse küflü bölgeyi biraz geniş halde kesip tüketebilirsiniz. Birebir biçimde özel olarak küflendirilmiş peynirlerde de olağan ki bir külfet yok, özel küf tipleri kullanılarak üretiliyorlar.
“Daha evvel küflü ekmek yahut peynirin o kısmını kesip yedim, hiçbir şey olmadı?”
Bu iki manaya geliyor olabilir:
1) Küf tesirini çabucak göstermedi ancak bu davranışı sık sık tekrarlıyorsanız bedeninizde zehri biriktiriyor olmanız olası, uzun vadede önemli biçimde sorun yaşatabilir.
2) Baya şanslı bir insan olduğunuzdan yediğiniz besindeki küf tipi aflatoksin üretmiyordu. Bir sonraki seferinizde bu kadar şanslı olmayabilirsiniz.
Özetle, küfle latife olmaz.
