Viral enfeksiyonların süratle yayılarak salgınlara dönüştüğü bir periyodun içindeyiz. Bağışıklık sistemini güçlendirmek bunun için de sağlıklı beslenmek giderek değer kazanıyor. Öte yandan, global ısınmanın tetiklediği iklim değişimi, çok yağışlar ve kuraklıklar besin arzını önemli biçimde etkilemeye başladı. Bu yüzden hem besin güvenliği hem de besin güvenilirliği en yaşamsal problemlerden biri haline geliyor. Zira toplum sağlığındaki bozulma ülkelerin ekonomik yüklerini çok artırıyor.
Peki toplum bunların ne kadar farkında?
“CEZA CAYDIRICI OLMALI”
Sağlıklı beslenme alanında farkındalık sağlamaya yönelik projeler hayata geçiren Sabri Ülker Vakfı, “Pandemi Sonrası Yine Şekillenen Besin Tüketim Alışkanlıkları Araştırması”nı açıkladı. Türkiye’nin her bölgesinde farklı sosyoekonomik kümeden 2 bin 400 kişi ile yüz yüze görüşülerek yürütülen kapsamlı araştırma sonuçları, toplumun büyük bir kesitinin besinlerin güvenliğinden emin olmadığını ortaya koyarken her üç bireyden birinin bozuk/hatalı gıdayı nereye şikâyet edeceğini bilmediğini gösteriyor.
Doğu Akdeniz Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İrfan Erol’un liderliğinde hazırlanan araştırma, besin tüketim alışkanlıklarına ışık tutan pandemi sonrasındaki en kapsamlı araştırmalardan biri olarak öne çıkıyor. Araştırmaya katılanların değerli bir kısmı, besin eserlerinin geçmişte daha muteber ve ulaşılabilir olduğunu düşünüyor. Her 10 iştirakçiden yaklaşık yedisi, besin denetiminin gereğince yapılmadığını düşünüyor. Bu türlü düşünenlerin yüzde 62.7’si münasebet olarak “yaptırımların/cezaların caydırıcı olmaması” cevabını veriyor. Tüketicilerin yüzde 48.3’ü “denetleme için mevzuatta eksiklikler olduğunu düşünüyorum” derken yüzde 36’sı, “denetleyici kurumlarda çalışanların yetkilerinin hudutlu olduğunu” belirtiyor. Araştırmaya nazaran her 10 iştirakçiden üçü, bozuk yahut yanlışlı besin eseriyle karşılaştığını söz ediyor. Toplumun yarısı, bu türlü bir durumda ALO 174 sınırının aranabileceğinden haberdar olmasına rağmen iştirakçilerin yüzde 31.6’sı, bu türlü bir sınırın varlığından habersiz olduğunu tabir ediyor. Bozuk ve kusurlu gıdayı şikâyet etmeyenlerin yüzde 62.1’i, şikâyet etmeme nedeni olarak “uğraşmak istememe” cevabını verirken yüzde 51.6’sı, “sonuç alamama” niyetiyle şikâyette bulunmadığını belirtiyor.
“GÜVENSİZLİK VAR”
Araştırma bulgularını Cumhuriyet’e pahalandıran Erol, besin güvenliği kavramının toplumda oturmamasını, toplumun bu bahislerde yanlışsız ve emniyetli bilgilerle gereğince aydınlatılmaması ile ilişkilendiriyor. Erol, bu hususta gerek kamu otoritesinin yaptığı denetim ve kontrollere ait çalışma sonuçlarını toplumla paylaşmasının, gerekse besin güvenliği alanında öne çıkan bilim insanlarının tüketiciyi hakikat bilgilerle aydınlatmasının büyük ehemmiyet taşıdığını söyledi. Erol, “Toplumda bilhassa besin güvenliği ve kontroller konusunda kaygılı bir hava ve güvensizlik hâkim. Bu noktada besin güvenliği ve halk sıhhatini muhafazaya yönelik gerekli tüm önlemler alınmalı, toplumu bilinçlendirecek çalışmalar yürütülmeli. Besin güvenliği ve beslenmeye ait sıkıntıların büyük ekonomik yükleri de beraberinde getireceği unutulmamalıdır” dedi.
KANSER BİRİNCİ SIRADA
Yine araştırmaya nazaran besin ile ilişkilendirilen en önemli sıhhat meselelerinde kanser yüzde 34,4 ile birinci sırada yer alırken obezite yüzde 25 ile ikinci, diyabet yüzde 19.5 ile üçüncü sırada yer alıyor.
