Bu nasıl bir moda anlayışı bu türlü?
Gucci, yeni koleksiyonundan 1.200 dolara satılacak yeni çimen lekeli pantolonunu tanıttı.
Evet, çıkarması çok güç olan çimen lekesine kendinden sahip olan bu kotun satış fiyatı 9 bin TL’nin üstünde.
Marka geçtiğimiz yıl da 870 dolara bu eski ve sararmış görünümlü ayakkabıları satışa sunmuş ve övgü toplamıştı.
Son yıllarda kirli, eski görünümlü kıyafet ve ayakkabılarda büyük bir yükseliş var.
Başlarda “bunu kim giyer ki?” derken artık zenginlerin bayılarak giydiğini görüyoruz.
Pek çok insan birebir kategoride görmese de paramparça yırtılmış, üstünde büyük delikler olan tüm kıyafetler bu trendin birer kesimi.
Yırtık kot ve delikli kazaklar da eskitilmiş modasına dahil.
Peki insanlar neden bu trende yöneldi? Yeni kıyafetlerin ismi üstünde yeni olmaları gerekmez mi?
Bu hususta pek çok görüş var. Eskitilmiş giysiler uzun vakittir var; 80’lerde punk akımı, 90’larda grunge ile beşerler eski ve makus göründüğü düşünülen kıyafetleri bir sanat ögesine çevirmeyi başardı. Gençler asi duruşlarını desteklemek için yeni kıyafetleri üzerinde eskitme yapardı. Bugün de misal bir asiliğin yükseldiği söylenebilir.
Çabasız şıklık ve sokak modasının yükselişi bu modayı tetikledi.
Off-White markasının dizayncısı Virgil Abloh’a nazaran kimse kendisiyle çok uğraşmış görünmek istemiyor. Sokak modasında son devrin trendi dolaptan eline geleni giymek üzere bir tarz olunca; ayrıyeten sokak çeteleri ve genelde sokakta olan beşerler da son devirde gençler üzerinde çok tesirli. Bunu TikTok’ta açıkça görebiliyoruz. Onlar üzere görünmek de bu tesirin bir kesimi.
Eski ve kirli giyinmenin lüks olmasının en büyük sebeplerinden biri de statü.
Kirli giysilerle nasıl bir toplumsal statü sahibi olunur diyorsanız, şöyle tabir edelim; çok değil bundan 20-30 yıl öncesine (hatta daha yakın zamanlara) kadar pak ve yeni giyinmek zenginliğin ve toplumsal statünün kıymetli bir sembolüydü. Zenginler sürekli yeterli giyinir, orta sınıf pak ancak birçok vakit eski giyinir, yoksullar ise pak giyinseler bile üstlerindeki kıyafetler çok eski olduğundan kirli giyinmiş üzere görünürdü.
Bugün ise istisnasız herkes çok düzgün giyiniyor.
Maddi durumu ne olursa olsun herkes son trendlere anında ulaşıyor ve hep yeterli görünmeye çalışıyor. Bunun bir sebebi her bütçeye uygun eserlerin ortaya çıkması, bir başka sebebi ise tüketim çılgınlığı ile değişen harcama alışkanlıkları. Sebebi ne olursa olsun, evvelden yalnızca zenginlere ilişkin olan bir özellik ellerinden alındı.
Yine evvelden zenginlerin herkesten evvel uyguladığı trendler de tesirini kaybetmek üzere.
Yeni bir spor ayakkabı modeli, çanta modeli mi tanınan? Toplumsal medya ve tüketim çılgınlığı sağ olsun; artık sonraki gün herkesin üstünde görülüyor. Geçersiz eser kesimi de bu durumu besliyor. Zenginler özgün olanı satın alsalar bile ayrıcalıklı hissetme durumlarını kaybetti. Kıyafetle, çantayla hava atma devri bir manada bitmiş oldu.
Ekonomist ve sosyolog Thorstein Veblen, yüz yıldan aşkın bir müddet evvel bugünleri kestirim eden bir teori yazmıştı.
1899 tarihli “The Theory of the Leisure Class” kitabında “göze çarpan tüketim” teorisini anlatan ve bu teori ile tarihe geçen Thorstein Veblen, gösteriş kavramını zenginliğin bir delili olarak gereksiz şeylere savurgan para harcama alışkanlığının belirlediğini ortaya koyan birinci isimdi.
Onun anlattığı gösteriş, günümüz kaidelerinde hal değiştirdi.
Şu an kavramlar birbirine karıştı; marka bir ayakkabıyı almak, logolu bir çanta takmak eskisi kadar havalı değil zira herkes yapabiliyor. Direkt değil de, insanları şaşırtarak statü göstermek daha mantıklı; zira hala pek çok insanın şaşırtmaya yönelik bir niyeti yahut cüreti yok.
Şu an için tuhaf gelse de insanların neden çamur lekeli üzere görünen bir kota binlerce dolar verdiğini de açıklıyor.
Bakalım tüketim alışkanlıkları öbür ne istikametlere hakikat değişecek?
Bu içerikleri de okumak isteyebilirsiniz;
