ReutersTürkiye, koronavirüs salgınının yarattığı likidite probleminin hafifletilmesi gayesiyle ABD Merkez Bankası’nın (Fed) genişlettiği swap sınırına dahil olmak için görüşmeler yürütüyor.
Koronavirüs salgınının akabinde Mart ayında kapsamı genişletilen swap sınırı düzeneğinde Fed’in yanı sıra 14 ülke merkez bankası daha yer alıyor.
Türkiye de son periyotta swap sınırına katılmak istediğini açıklayan ülkeler ortasında bulunuyor.
Piyasa uzmanları, Türkiye’nin dış finansman muhtaçlığını karşılamak için önündeki en kıymetli seçenekler ortasında swap mutabakatıyla sağlanacak kaynak olduğuna dikkat çekiyor.
Türkiye’nin swap muahedesine dahil olması halinde, dolar likiditesinin artırılabileceği ve 7,26’yı aşarak tüm vakitlerin en yüksek seviyesine ulaşan Dolar/TL kuru üzerindeki satış baskısını da hafifletebileceği belirtiliyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Türkiye’nin birden fazla ülkeyle swap mutabakatı yapabileceğini ve yürütülen görüşmeler konusunda optimist olduğunu söyledi.
Swap sınırı nedir?
Swap, söz olarak değiş-tokuş yahut takas manasına geliyor.
Finans piyasalarında ise; iki tarafın makul bir vakit dilimi içinde farklı faiz ödemelerini ve / yahut farklı para ünitelerini karşılıklı olarak değiştirdikleri takas muahedesine “swap sözleşmesi” deniyor.
Swap piyasasında yüklü döviz swapları ile faize dayalı swap mukaveleleri süreç görüyor.
2000’lerin sonundaki global likidite krizi sırasında sıkça başvurulan swap sınırı uygulaması ile merkez bankaları kendi para ünitelerini öbür bankalara verip, yabancı para ünitesi alabiliyor.
Böylece piyasaya likidite sağlanarak, rastgele bir ülkenin döviz bulma ya da ödeme yapma problemi yaşamasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
AFPSwap çizgisinin kurulma emeli ne?
Swap çizgisi, Fed’in 2007 yılında Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve İsviçre Ulusal Bankası ile başlattığı bir uygulama.
Piyasada likidite meşakkatinin yaşandığı periyotlarda de farklı bankaların iştirakiyle uygulamaya sokuldu.
Fed’in internet sitesinde, swap sınırları ve maksadına ait şu sözler yer alıyor:
“Dolar likidite swap çizgileri, ABD finans piyasaları üzerinde yurt dışındaki mali baskılardan kaynaklanan riskleri azaltarak, ABD’li hanehalkı ve ticari işletmelerine kredi akışının devam etmesini sağlamak gayesiyle tasarlandı.
“Bu sınırlar, piyasaların baskı altında olduğu devirlerde yabancı merkez bankalarına kendi yetki alanları içerisindeki kurumlara dolar cinsi finansman sunma kapasitesi sağlayarak, hem ABD hem de ülke dışındaki finans piyasalarındaki likidite şartlarını güzelleştiriyor.”
Fed’in koronavirüs salgını öncesinde beş bankayla swap sınırı mutabakatı bulunuyordu.
Koronavirüs salgınının global likidite üzerinde yarattığı baskıları hafifletmek için öteki ülkeler de bu düzeneğe dahil edildi.
Swap mutabakatına hangi ülkeler dahil?
Koronavirüs salgını öncesinde Fed’in swap sınırına sahip olduğu ülkeler Kanada Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası (BoE), Avrupa Merkez Bankası (ECB), Japonya Merkez Bankası (BoJ) ve İsviçre Ulusal Bankası olarak sıralanıyordu.
Fed, 19 Mart tarihinde yaptığı açıklamayla, bu swap sınırı mutabakatlarına Avustralya Merkez Bankası, Brezilya Merkez Bankası, Danimarka Ulusal Bankası, Kore Merkez Bankası, Meksika Merkez Bankası, Yeni Zelanda Merkez Bankası, Norveç Merkez Bankası, Singapur Para Kurumu ve İsveç Merkez Bankası’nı da dahil ettiğini bildirdi.
Açıklamada, Avustralya, Brezilya, Güney Kore, Meksika, Singapur ve İsveç’e 60’ar milyar dolar; Danimarka, Norveç ve Yeni Zelanda’ya da 30’ar milyar dolar likidite sağlanacağı tabir edildi.
Böylece, toplamda 450 milyar dolarlık bir likiditenin sağlanması amaçlanıyor.
Fed’in swap sınırının haftalık hacmi Nisan ayı sonunda 410 milyar dolara yaklaştı.
Mevcut swap sınırı mutabakatlarına katılmak istediğini beyan eden öteki ülkeler de var. Türkiye’nin yanı sıra Endonezya da görüşmeler yaptığını açıklarken, Bulgaristan da ECB’den swap çizgisine katılma talebinde bulundu.
ReutersTürkiye mutabakata iştirak konusunda ne diyor?
Türkiye’nin Fed’in swap mutabakatlarına dahil olmak istediğine dair birinci haberler Nisan ayı başında çıkmaya başladı.
Bloomberg ajansı 10 Nisan’da yayımladığı ve isminin açıklanmasını istemeyen kaynaklara dayandırdığı haberinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 31 Mart’ta ABD Başkanı Donald Trump ile telefonda yaptığı görüşmede, Türkiye’nin Fed’in swap çizgisine dahil olması fikrini gündeme getirdiğini bildirdi.
Daha sonra hem Türkiye hem de ABD tarafı bahisle ilgili direkt görüşmelerin yürütüldüğünü teyit etti.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, bu hafta içinde Citigroup ve Societe Generale’in yatırımcılarla düzenlediği telekonferansta swap muahedesi için görüşmelerin sürdüğünü ve birden fazla mutabakatın yapılabileceğini söyledi.
Albayrak, “G20’de ticaret açığı verdiğimiz ve hür ticaret muahedemiz olan ülkelerle birebir swap görüşmeleri yapıyoruz. Sonuçlanmadan yorum yapmak gerçek değil, lakin birden fazla olma mümkünlüğü yüksek” dedi.
Merkez Bankası Başkanı Murat Uysal da Nisan ayı sonunda Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada, G20 platformunda koronavirüs salgınına karşı alınabilecek tedbirlerle ilgili görüşmeler yapıldığını aktardı.
Uysal, “Görüşmelerde global merkez bankalarının ve mali otoritelerin bu devirde bilhassa süratli aksiyon almalarının ve işbirliğine devam etmelerinin kıymeti vurgulandı. Bildiğiniz üzere, bizim de uzun müddettir mahallî paralarla ticaretin desteklenmesi konusunda muhakkak ülkelerle devam eden swap mutabakatlarımız var. Bununla birlikte, merkez bankalarıyla mevcut iş birliğimizi güçlendirmek ve yeni swap muahedeleri tesis etmek maksatlı görüşmeler de yapıyoruz” dedi.
ReutersABD tarafından hangi açıklamalar geldi?
ABD’li yetkililer, görüşmelerin devam ettiğini doğrularken, Fed tarafından bahisle ilgili şimdi yapılmış kurumsal bir açıklama bulunmuyor.
Ancak Richmond Fed Başkanı Thomas Barkin, dün akşam katıldığı bir aktiflikte swap çizgisinin Türkiye üzere talep eden ülkelere genişletilmesiyle ilgili bir soru üzerine, bu mutabakatları ABD’nin “karşılıklı itimat ilişkisi” içerisinde olduğu ve en yüksek borçlanma standartlarına sahip ülkeleri kapsadığı söyleyerek cevap verdi.
Reuters’ta yer alan habere nazaran, Barkin, “Bu muahede tüm ülkeleri kapsamıyor” dedi.
ABD’nin Türkiye Büyükelçisi David Satterfield 1 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, iki ülke ortasındaki swap çizgisi görüşmelerinin devam ettiğini lakin bu mutabakata dahil olma kriterlerinin siyasi değil, büsbütün mali olduğunu belirtti.
Satterfield, “Türkiye de birçok diğer ülke üzere Fed ile direkt temas halinde bulunuyor. Bu sisteme dahil olmak için Fed’in Açık Piyasa Komitesi’nin tespit ettiği belirli kriterler var. Bunlar mali nakdî şartlar, siyasi değil” dedi.
ABD Hazine Bakanlığı’dan eski bir yetkili olan Brad Setser de Financial Times gazetesine yaptığı açıklamada, Fed’in değerlendirdiği kriterler ortasında merkez bankalarının bağımsızlığının değerli bir yer tuttuğunu söyledi.
Şu anda niyet kuruluşu Council on Foreign Relations’da uzman olarak vazife yapan Setser, “Fed’in ayrıyeten Türkiye’nin döviz rezervlerinin seviyesi ve para siyasetinin çerçevesiyle ilgili de telaşları olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
